Na een ruim 12 uur durende reis per trein, vliegtuig en huurauto komen we aan op het fraai gelegen bungalow-parkje Främby Udden aan het gedroomde meer. Een grote witte vlakte, er ligt dus sneeuw …, is er wel een geveegde baan? Hoe is de ijskwaliteit? Kan er fatsoenlijk geschaatst worden? Saillant detail: dit is het enige weekend waarin óók in Nederland op natuurijs geschaatst kan worden! … het zal je gebeuren zo laat in het seizoen, dat je afreist naar Zweden en …
Na snel een hapje gegeten te hebben in het stadje Falun (met Guiness van de tap) rijden we terug naar onze comfortabele huisjes. En dan is daar een volle maan waardoor het Runn-meer prachtig oplicht. Wat is dat? Licht in de verte dat dichterbij komt. Een auto op het meer? Kom mannen, het ijs op, dit moeten we checken! En ijs ligt er. Het is frisjes met -18 C°, maar ons enthousiasme wordt aangejaagd door de majestueuze aanblik van het maan-beschenen meer. Het licht blijkt van de hoofdlampjes van twee lokale mannen die ‘na de afwas nog een rondje doen’. Op zijn Zweeds, schaatsen met prikstokken, volledig bepakt met safety-accessoires en in thermo-outfit. Ze hebben die avond geschaatst van Falun naar Storsund en dat zou betekenen dat de gehele tocht van ongeveer 25 km geprepareerd is. Ons enthousiasme stijgt tot grote hoogte. Hier komen we voor! In het huisje nog even een borrel (taxfree) voor een toast op het avontuur van de volgende dag. Vervolgens gaan we met lange onderbroek onder de Ikea-wol.
2 maart, 07.15 uur: ‘Rise and shine boys’. Vandaag moet het gebeuren. Na een zeer compleet Zweeds ontbijt trekken we onze schaatspakken aan. We willen om 08.30 uur op het ijs staan. We zijn goed voorbereid maar enigszins nerveus. Hoeveel laagjes doe jij aan? (het is -18 C°) doe jij je helm op? Hoeveel repen? Wat doen we met lunch? De zenuwen verhogen stiekem het plezier. We vertrekken voor de eerste ronde en stellen het doel op vier ronden (ruim 100K). Maar na een kilometer of vier volgt teleurstelling, de afslag naar Storsund is niet geprepareerd. Daar kunnen we niet door, niet zonder prikstokken en/of langlaufski’s. De geprepareerde ronde blijkt 13,6K te zijn. So be it. Het ijs is hard, er zijn stukken met flinke scheuren, maar al met al kan er uitstekend geschaatst worden. De tweede teleurstelling is de eerste rondetijd. Oei, een uur over 13 km, dat moet beter. We zijn wakker geschud en weten: er moet vandaag serieus gewerkt worden willen we die 100K überhaupt halen. We zijn niet in Biddinghuizen, aan de bak mannen!
Tijdens een koffiemoment maken we het plan; we gaan er voor! Drie ronden met telkens een minipauze voor een reepje en wat warme thee, dan lunchen, daarna nog eens vier ronden. Doordrongen van de opgave die voor ons ligt gaan we schaatsen. En het lukt, grote stukken, ritmische slagen, ultieme focus en zelfs perioden van trance. Het lijkt mindfulness, focus op je slag, op de scheuren in het harde glij-ijs, de plekken bros sneeuwijs. Kras- kras- Jij tegen jezelf en de elementen. Je hoofd is totaal leeg en je beleeft alleen het moment, het ‘nu’. Kras- kras- Iemand op kop, misslag, wisselen. Synchroon waar mogelijk. En dan … BAM; een lelijke val. Even stekende pijn in schouder of heup, maar hop, opkrabbelen en door. Achter die twee anderen aan. We zijn hele stukken alleen, met enkelen autochtonen en een verdwaalde Nederlander. Kras- kras-.
Het wordt die dag niet warmer dan -11 C° met matige wind (bf 2) en een waterig zonnetje. Uiteindelijk halen we tegen 17:30 uur bij schemer de 100K. Moe en met pijnlijk lijf, maar zeer voldaan en ons bewust van elke gebruikte spier, strompelen we de heuvel op naar villa Kakelbont om onszelf te trakteren op een glas bier…. Helaas, het negentiende eeuws receptie-huis sluit in de winter reeds om 16.00 uur. Gelukkig hadden we bij het inslaan van proviand Zweeds light beer gekocht en op Schiphol een malt Talisker. Niet te versmaden: skol op een onvergetelijke dag. Na een (voor sommigen) warme douche maken de master chefs onder ons een heerlijke bonenschotel. Er wordt flink geëvalueerd met een overdosis aan mannen-humor en om 24.00 uur gaat het licht uit. We zitten midden in ons Zweden-avontuur.
Op zaterdagochtend komen we met stramme leden (en enigszins houten koppen) uit bed. De zon heeft plaats gemaakt voor lichte sneeuwval. Het is ‘slechts’ 7 graden onder nul, maar er ligt een laag verse sneeuw. Dat komt het noodzakelijk zicht op de scheuren in het ijs niet ten goede. Wat te doen? Aan de ontbijttafel bekijken we de opties. Onze Salomon schoenen zijn ook geschikt voor langlaufski’s. Dan zien we vanuit ons huisje twee veeg- en borstelwagentjes op het meer. Hmm, dan ontkomen we er niet aan: we moeten schaatsen. In verband met de verlate start stellen we het doel op zes ronden: 80K.
We hebben geleerd van de dag ervoor en gaan doordacht van start. Kras- kras- Soms gaat het fantastisch, soms rampzalig. Na drie ronden lunch. De laatste drie zijn het zwaarst. Maar het blijft bij blauwe plekken, een paar gevoelige gewrichten en spierpijn. Om 17:00 uur verlaten we het ijs, het doel is behaald. Moe gestreden, licht euforisch en zeer voldaan, belonen we onszelf met een tapbiertje in Falun, een rustig en gemoedelijk stadje waar je goed moet zoeken naar vertier. Vreemd ook dat er geen rendiervlees te krijgen valt. Maar de zelf bereide zachte runderhachée met rode kool in rode wijn smaakt fantastisch. De drank vloeit rijkelijk en de gemoederen lopen flink op tijdens het klaverjassen.
De missie is volbracht. We hebben 187 km geschaatst met een gemiddelde van 19K/uur. De omstandigheden waren fantastisch, het gezelschap goed, de condities prima en de inwendige mens kwam helemaal niets te kort. Het zit erop. We zijn weer thuis. Wat rest zijn de verhalen in de Enschedese kantine, want schaatsen op natuurijs blijft een fenomeen, een discipline extraordinaire. Aan alle HIJC-leden zeer aanbevolen door:
Tjitte Dijkstra, Henk Vertegaal, Rob Salman, Nitti Mardjan en Rob Scheurink